Suplementacja kolagenu przeżywa prawdziwe odrodzenie. Pamiętam jeszcze kilka lat temu opinie ekspertów, którzy głosili, że to nie ma prawa działać. Nauka idzie do przodu i obecnie dysponujemy wieloma badaniami naukowymi, które potwierdzają korzyści z wprowadzenia suplementacji kolagenu, a zdania wielu ekspertów zmieniły się o 180 stopni! Z artykułu dowiesz się, jaki kolagen wybrać!
Typy kolagenu w organizmie
Kolagen to cząsteczki białka zbudowane z aminokwasów. Dzięki swoim właściwościom (sztywności i odporności na rozciąganie) stanowi idealną matrycę dla skóry, ścięgien, kości i więzadeł. Włókna kolagenowe są zbudowane z proliny, hydroksyproliny, glicyny i hydroksylizyny. Wyróżniamy różne typy kolagenu i co ciekawe - odkryto ich już nawet 28! Przy czym typ I, II, III i IV występują w organizmie w największej ilości, a sam kolagen typu I, to nawet 90% całkowitej zawartości tego białka w naszym ciele [1]. Różne typy kolagenu definiuje odmienny skład molekularny, a konkretniej skład łańcucha α (alfa) oraz funkcje i obecność w konkretnych tkankach/narządach. W związku z tym, że najczęściej mówi się o pierwszych czterech typach kolagenu, to podsumuje Ci w tabeli poniżej ich funkcje i tkanki/narządy, w których je znajdziemy.
Pochodzenie kolagenu
Wiele osób wciąż zastanawia się, jaki kolagen wybrać. Obecnie kolagen można ekstrahować z naturalnych źródeł zwierzęcych lub z systemów produkcji rekombinowanego białka, używając bakterii, drożdży, owadów czy roślin. W ramach ciekawostki powiem Ci, że na rynku (raczej zagranicznym na ten moment) możemy już trafić na surowiec zwany “kolagenem wegańskim” i choć pojawiły się pierwsze prace naukowe potwierdzające jego korzyści, to nie powinniśmy (jeszcze) przypisywać mu tych samych efektów, co kolagenowi pochodzenia wołowego czy rybiego.
Wracając, proces ekstrakcji obejmuje hydrolizę chemiczną i enzymatyczną. Na pewno nie raz obiła Ci się o uszy nazwa “kolagen hydrolizowany” - nazwa ma związek właśnie z tymi procesami, a sam hydrolizowany kolagen w porównaniu do natywnego ma wyższą rozpuszczalność [2]. Zdecydowanie najczęstsze rodzaje kolagenu dostępne na rynku, to kolagen, kolagen wołowy, wieprzowy i morski, czyli kolagen rybi. Jaki wybrać? Dowiesz się w dalszej części artykułu!
Jeśli chcesz zadbać o cerę lub zmagasz się z kontuzją, to koniecznie zajrzyj do oferty eatyx, w której dostępne są produkty z dodatkiem kolagenu:
Jakie źródło kolagenu będzie dla Ciebie najlepsze?
W suplementach dostępnych na rynku znajdziemy kolagen typu I, II i III. Kolagen typu I występuje głównie w kolagenie rybim, typu II w kolagenie z kurczaka i bydlęcym, a mieszankę kolagenu typu I i III znajdziemy w kolagenie wołowym i wieprzowym.
Czy źródło będzie miało jakiekolwiek znaczenie? Na dziś dzień wydaje się, że działanie kolagenu jako suplementu ma polegać nie tyle na nasileniu syntezy kolagenu per se, co na dostarczaniu substratów (proliny i hydroksyproliny), które dopiero tę syntezę mają wspomagać. I teraz, choć ograniczone dowody wskazują na możliwe różnice w ilości dostarczonych substratów w zależności od źródła kolagenu, to ogółem wydaje się, że suplementacja zarówno rybiego, wołowego, jak i wieprzowego kolagenu będzie skutkowała podobnymi stężeniami wspomnianych wyżej substratów do syntezy kolagenu, więc rozpatrując to mechanistycznie, źródło nie musi mieć większego znaczenia (choć może, ale badania tego jeszcze nie wykazały).
A jak to wygląda w praktyce? Jeśli chcesz suplementować kolagen dla poprawy nawilżenia i elastyczności skóry oraz redukcji zmarszczek, to wybierz hydrolizowany kolagen pochodzenia rybiego. Dlaczego? Głównie z tego powodu, iż praktycznie każde badanie naukowe prowadzono na tym właśnie rodzaju kolagenu i to właśnie w tym przypadku mamy udowodnione korzyści. Jeśli natomiast zmagasz się z kontuzją i chcesz przyspieszyć powrót do zdrowia, to badania przeważnie przeprowadzane są na kolagenie wieprzowym lub wołowym, a analizując suplementy skierowane stricte pod rehabilitację, to te źródła również górują w składzie produktów. Nie oznacza to jednak, że kolagen wołowy nie będzie miał działania ukierunkowanego na wsparcie urody. Po prostu badania przeprowadzano na innym typie kolagenu.
Kolagen typu 1
Kolagen typu I uznaje się za ten wyjątkowy, w związku z tym, że stanowi większość całkowitej zawartości kolagenu w organizmie człowieka. Ten typ kolagenu może pochodzić od ssaków, płazów, ryb, zwierząt morskich czy rekombinowanego kolagenu ludzkiego. W suplementach znajdziesz go w kolagenie rybim oraz w połączeniu z typem III w wołowym czy też wieprzowym [3].
Kolagen typu 2
Kolagen typu II występuje już znacznie rzadziej niż typu I, ale był reprezentowany w badaniach. Kilka eksperymentów klinicznych potwierdziło jego skuteczność - głównie w kontekście problemów ze stawami.
Gdzie występuje kolagen typu 2?
A gdzie występuje kolagen typu 2? Kolagen typu II pochodzić może z wołowiny czy też rybich ości, ale najczęściej spotykamy się (zarówno w suplementach na rynku, jak i badaniach naukowych) z pozyskiwaniem go z chrząstki mostka kurczaka. Dla przykładu, w jednym z badań, podawanie już niewielkich ilości kolagenu typu II, pochodzącego właśnie z drobiu, prowadziło do poprawy w zakresie bolesności stawów [4].
Kolagen typu 3
Kolagen typu 3 jest drugim najpowszechniej występującym typem kolagenu. Łączy się on w organizmie z kolagenem typu I tworząc tzw. włókienka w wielu tkankach w naszym ciele. Choć o jego funkcjach wiemy stosunkowo mało, to wstępne dane pokazują, że odgrywa istotną rolę strukturalną w kontekście funkcjonowania naszych stawów [5]. Znajdziemy go w kolagenie wieprzowym czy też wołowym.
Jaki kolagen wybrać? Najlepszy typ kolagenu
No dobrze, to który typ kolagenu będzie dla Ciebie najlepszy? Na to pytanie jest bardzo ciężko odpowiedzieć. Najczęściej badany jest kolagen typu I, jednak typ II również posiada swoje publikacje naukowe, w których wykazywano korzyści z jego zastosowania. Niestety, w żadnej pracy nie przeprowadzono bezpośredniego ich porównania. Analizując temat pod kątem fizjologii, raczej nie znajdziemy żadnych argumentów za korzyściami kolagenu X nad Y, ponieważ białka te i tak ulegają denaturacji w przewodzie pokarmowym i struktura przestrzenna tego białka zostaje zniszczona. Zatem wydaje się, że “najmocniejszy kolagen” nie istnieje i nie będzie to miało w praktyce żadnej różnicy, czy wybierzesz kolagen typu I, II, III czy może mieszankę.
Podsumowanie
Kolagen to suplement, który przeżywa prawdziwe odrodzenie - jeszcze kilka lat temu spadała na niego fala krytyki, a dziś jest reprezentowany przez dziesiątki badań i bez dwóch zdań ma duży potencjał. Jeśli zastanawiasz się, jaki kolagen wybrać, to podsumuje to dla Ciebie w poniższych punktach:
-
wprowadzając suplementację w kontekście dbania o cerę, możesz wybrać kolagen rybi, bo to on jest najczęściej badany,
-
gdy celem jest powrót do zdrowia po urazie, to w dedykowanych suplementach najczęściej znajdziesz kolagen wołowy czy wieprzowy,
-
typ kolagenu nie wydaje się mieć żadnego znaczenia w ostatecznym efekcie, dlatego nie zaprzątaj sobie tym głowy i wybierz po prostu produkt od zaufanego producenta oraz o zadowalającym się smaku.
Mam nadzieję, że po przeczytaniu artykułu już wiesz, czym jest kolagen, gdzie występuje, jaki kolagen wybrać na zmarszczki, czy też, jaki jest najlepiej przyswajalny kolagen na stawy. Rynek suplementów jest tak ogromny, że ważny jest świadomy wybór potencjalnie najkorzystniejszego dla Ciebie produktu, a na koniec raz jeszcze zachęcam Cię do zajrzenia do oferty produktów eatyx!
Piśmiennictwo
- Wu M, Cronin K, Crane JS. Biochemistry, Collagen Synthesis. [Updated 2023 Sep 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-
- Wang H. A Review of the Effects of Collagen Treatment in Clinical Studies. Polymers (Basel). 2021 Nov 9;13(22):3868. doi: 10.3390/polym13223868. PMID: 34833168; PMCID: PMC8620403.
- Naomi R, Ridzuan PM, Bahari H. Current Insights into Collagen Type I. Polymers (Basel). 2021 Aug 9;13(16):2642. doi: 10.3390/polym13162642. PMID: 34451183; PMCID: PMC8399689.
- Lugo JP, Saiyed ZM, Lau FC, Molina JP, Pakdaman MN, Shamie AN, Udani JK. Undenatured type II collagen (UC-II®) for joint support: a randomized, double-blind, placebo-controlled study in healthy volunteers. J Int Soc Sports Nutr. 2013 Oct 24;10(1):48. doi: 10.1186/1550-2783-10-48. PMID: 24153020; PMCID: PMC4015808.
- Wang C, Brisson BK, Terajima M, Li Q, Hoxha K, Han B, Goldberg AM, Sherry Liu X, Marcolongo MS, Enomoto-Iwamoto M, Yamauchi M, Volk SW, Han L. Type III collagen is a key regulator of the collagen fibrillar structure and biomechanics of articular cartilage and meniscus. Matrix Biol. 2020 Jan;85-86:47-67. doi: 10.1016/j.matbio.2019.10.001. Epub 2019 Oct 23. PMID: 31655293; PMCID: PMC7137252.
