W diecie tak jak i w życiu, często poszukujemy dróg na skróty. Jedną z takich dróg, śmiało możemy powiedzieć, że najpopularniejszą, jest zastosowanie detoksu sokowego - warzywnego, owocowego lub warzywno-owocowego. Jednak czy wprowadzenie go to dobra opcja? Jakie są potencjalne zalety i wady? Czy to bezpieczny wybór? Tego dowiesz się z artykułu!

 

Czym jest detoks sokowy?

Detoks sokowy to rodzaj krótkoterminowej interwencji dietetycznej, która polegać ma na spożywaniu wyłącznie soków z warzyw lub owoców. Niestety większość tego typu modeli żywienia, to autorskie schematy, które nie mają jasnej definicji i jednego protokołu, a w źródłach naukowych na próżno szukać informacji na ich temat. Z tego względu nie wiemy, ile taki detoks powinien trwać, jak powinien wyglądać i co on właściwie “detoksykuje”...

W jakim celu stosuje się detoksy sokowe?

Choć każdy może mieć swoją własną motywację do podjęcia się tej interwencji, to generalnie detoksy sokowe promuje się jako korzystne w:

• utracie masy ciała,

• usuwaniu toksyn z organizmu,

• poprawie zdrowia [1].

Umówmy się, że w tym artykule najpierw omówię dla Ciebie potencjał detoksu sokowego w kontekście każdego z wyżej wymienionych aspektów. Następnie omówię dla Ciebie jego wady i zalety, po to, by na koniec płynnie przejść do podsumowania i odpowiedzenia na pytanie - czy w ogóle warto?

Detoksy sokowe na odchudzanie

Zacznijmy od aspektu, który jest najbardziej kojarzony z jedzeniem, czyli odchudzania. Z założenia, detoks sokowy to spożywanie wyłącznie owoców i warzyw. Nie dostarcza on zazwyczaj więcej niż 1000-1300 kilokalorii dziennie. W ramach ciekawostki powiem Ci, że 1000 kilokalorii na dobę, to zapotrzebowanie energetyczne dla 1-3-letniego dziecka… I oznacza to tyle, że stosując tak skrajny deficyt kaloryczny, z dużym prawdopodobieństwem uda Ci się schudnąć - w końcu dostarczysz do swojego organizmu znacznie mniej energii, niż on wydatkuje. Jest tylko jeden problem, ale niestety bardzo duży - efekt jo-jo, czyli sytuacja, w której po utracie zbędnych kilogramów, po czasie one do nas wracają i to często z nawiązką. Detoksy sokowe, to diety eliminacyjne, restrykcyjne i monotonne, a takie są najbardziej związane z ryzykiem efektu jo-jo. I w praktyce wygląda to tak, że >90% osób podejmujących się takiej diety, po schudnięciu bardzo szybko wraca do początkowej masy ciała - dochodzi tylko zniechęcenie, rozdrażnienie i spadek motywacji…

No i oczywiście, możesz być tą jedną osobą na 10, która schudnie kilka kilogramów na diecie sokowej i nie doświadczy efektu jojo, ale szansa jest na to bardzo mała, a innych (i lepszych) sposobów na skuteczną i trwałą redukcję masy ciała dużo. A co na ten temat mówi nauka? Według publikacji z roku 2015 roku nie przeprowadzono żadnego badania eksperymentalnego, które oceniało skuteczność komercyjnych diet detoksykacyjnych u ludzi (mówiąc w skrócie - nic na ten temat nie wiemy) [2]. Jednak w kilku kiepskiej jakości badaniach notowano korzystny wpływ detoksów na utratę masy ciała, ale jak wskazują naukowcy - po powrocie do normalnej diety, masa ciała wraca do stanu wyjściowego (efekt jo-jo) [3].

Podsumowując: na diecie owocowo-warzywnej możesz szybko schudnąć kilka kilogramów, ale z dużym prawdopodobieństwem one wrócą, niekiedy z nawiązką. Są znacznie skuteczniejsze sposoby na trwałą redukcję masy ciała i ich powinniśmy się trzymać. Żadne badanie naukowe nie wspiera stosowania detoksów sokowych w kontekście odchudzania!

Diety sokowe a detoksykacja organizmu

Sprzedawcy detoksów sokowych, niezwykle często reklamują je jako nie tylko korzystne w odchudzaniu, ale także usuwające toksyny z organizmu. Jakie toksyny? Tego żaden z nich bliżej nie definiuje… Toksyny, z definicji, to niereplikujące się czynniki pochodzenia biologicznego [4] i ta definicja obejmuje tak dużo związków, że naprawdę ciężko określić, z jakich konkretniej toksyn dieta sokowa miałaby nas uwolnić… Prowadzono w tej materii kilka badań, jednak mają one ogrom ograniczeń metodologicznych, które uniemożliwiają wnioskowanie.

Pamiętaj, że za detoksykację zdrowego organizmu odpowiadają nerki, płuca czy wątroba - one sobie z tym radzą bez problemu i nie potrzebują pomocy. Jeśli jednak pojawia się problem i wydaje Ci się, że poddano Twój organizm narażeniu na jakieś toksyny, to udaj się do lekarza, który pogłębi diagnostykę i w razie potrzeb wprowadzi leczenie celowane. Dla przykładu: The Centers for Disease Control and Prevention (Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom) rekomenduje terapię chelatującą, która jest rodzajem detoksykacji chemicznej, mającej na celu usunięcie metali toksycznych z organizmu w KONKRETNYCH I POWAŻNYCH PRZYPADKACH - i to ma sens i wspiera zdrowie [1]. Zapamiętaj, że jeśli jest realna potrzeba detoksykacji organizmu, to konkretnych związków, z konkretnych przyczyn i z zastosowaniem konkretnych procedur - soki tu nic nie zdziałają.

Podsumowując: diety sokowe nie detoksykują organizmu, za to mogą w sposób skuteczny usunąć (całkowicie niepotrzebnie) sporo pieniędzy z Twojego portfela.

Diety sokowe a poprawa zdrowia

Zakładając, że jesteś w tym niewielkim procencie osób, które po wprowadzeniu diety sokowej schudną i nie doświadczą efektu jo-jo, to potencjalnie poprawisz swoje zdrowie - w końcu zgubisz zbędne kilogramy. Jednak patrząc na to realnie, to przez:

• brak zbilansowania posiłków (całkowity brak tłuszczu i białka),

• spożywanie wyłącznie węglowodanów,

• niedostateczną podaż wielu witamin i związków mineralnych (np. witaminy B12, żelaza, jodu),

moglibyśmy oczekiwać co najwyżej negatywnych skutków zdrowotnych. Jednakże takie detoksy prowadzone są zazwyczaj krótkoterminowo, więc powyższe wady mogłyby się nie przełożyć na długofalowe pogorszenie zdrowia. Nie zmienia to faktu, że w rozrachunku końcowym detoksy sokowe nie poprawią Twojego zdrowia!

Podsumowując: omówiłem dla Ciebie już trzeci aspekt, na który detoksy rzekomo pomagają. W każdym z nich jest to stwierdzenie bardzo dalekie od prawdy, niepoparte danymi naukowymi. W większości przypadków sprzedawcy tego typu diet po prostu naciągają na pieniądze nieświadomych ludzi. Niestety “ofiarami” padają często osoby, po wielu nieudanych próbach (np. odchudzania), które w akcie desperacji próbują już każdej dostępnej metody.

Dieta sokowa - zalety i wady

Przedstawię Ci teraz, całkowicie obiektywnie, wady i zalety stosowania detoksów sokowych. Mam nadzieję, że ułatwi Ci to podjęcie ostatecznej decyzji.

Podsumowując cały artykuł: największą skuteczność diet sokowych obserwujemy w odchudzaniu portfela. Możesz wybrać tę drogę na skróty, ale wiedz, że długofalowo nie jest to rozwiązanie skuteczne. Lepiej podążaj za wytycznymi i wprowadź zasady zdrowej diety, w której nie ma żadnych zbędnych eliminacji i której skuteczność potwierdzają dane naukowe. Ostateczny wybór należy do Ciebie, ja w artykule obiektywnie podszedłem do tematu, bazując na danych naukowych.

Piśmiennictwo

1. https://www.nccih.nih.gov/health/detoxes-and-cleanses-what-you-need-to-know

2. Klein AV, Kiat H. Detox diets for toxin elimination and weight management: a critical review of the evidence. J Hum Nutr Diet. 2015 Dec;28(6):675-86. doi: 10.1111/jhn.12286. Epub 2014 Dec 18. PMID: 25522674.

3. Obert J, Pearlman M, Obert L, Chapin S. Popular Weight Loss Strategies: a Review of Four Weight Loss Techniques. Curr Gastroenterol Rep. 2017 Nov 9;19(12):61. doi: 10.1007/s11894-017-0603-8. PMID: 29124370.

4. Lahiri SS. Bacterial toxins--an overview. J Nat Toxins. 2000 Nov;9(4):381-408. PMID: 11126516.